Bir kişi vefat ettiğinde tüm malvarlığı mirasçılarına bir bütün olarak geçer. Mirasbırakanın birden çok mirasçısı bulunması halinde bu kişiler terekedeki tüm hak ve borçlara elbirliği ile sahip olurlar. Bu duruma miras ortaklığı denir.
Miras paylaşımı, bu miras ortaklığının sona erdirilmesi için yapılan bir işlemdir. Bugünkü yazımızda miras paylaşımı nasıl yapılır sorusuna cevap vereceğiz.
Ölen Bir Kişinin Mirası Nasıl Paylaşılır?
Mirasçılar, miras ortaklığını sona erdirmek istediklerinde iki yola başvurabilirler. Bunlar:
- Anlaşmalı Miras Paylaşımı
Mirasçılar kendi aralarında anlaşma sağlayarak miras paylaşımını gerçekleştirebilirler. Mirasçılar, mirası tamamen veya kısmen paylaşabilirler. Ancak paylaşma kararlarının oybirliği ile alınması gerekir.
Mirasçılar arasında miras paylaşımının nasıl yapılacağına dair yapılan sözleşmeye taksim sözleşmesi denir. Taksim sözleşmesiyle mirasçılar, terekenin nasıl ve ne oranda bölüşüleceği konusunda anlaşmaya varırlar.
Taksim sözleşmesinin geçerli olabilmesi için tüm mirasçıların sözleşmeye katılması gerekir. Sözleşme yazılı şekil şartına tabidir.
- Yargısal Miras Paylaşımı
Eğer taraflar taksim sözleşmesi yapamıyorlarsa veya taksim sözleşmesi yapmış olmalarına rağmen sözleşmeyi uygulayamıyorlarsa dava yoluna başvurabilirler.
TMK madde 642/2 “Her mirasçı, terekedeki belirli malların aynen, olanak yoksa satış yoluyla paylaştırılmasına karar verilmesini sulh mahkemesinden isteyebilir. Mirasçılardan birinin istemi üzerine hâkim, terekenin tamamını ve terekedeki malların her birini göz önünde tutarak, olanak varsa taşınmazlardan her birinin tamamının bir mirasçıya verilmesi suretiyle paylaştırmayı yapar. Mirasçılara verilen taşınmazların değerleri arasındaki fark para ödenmesi yoluyla giderilerek miras payları arasında denkleştirme sağlanır.” hükmünü içerir.
Mirasçılar hiç taksim sözleşmesi yapmamışlarsa, miras paylaşım davası ile paylaşılacak tereke değerinin belirlenmesini, miras paylarının tespit edilmesini ve terekenin bu paylar oranında mirasçılar arasında paylaştırılmasını talep eder.
Ancak eğer mirasçılar taksim sözleşmesini uygulayamadıklarından dolayı dava yoluna başvurmuşlarsa taksim sözleşmesinde belirlenen paylar oranında mirasın paylaşılmasını talep edecek.
Dava sonunda yapılan paylaştırma sonucunda değerler arasında fark olduğu durumlarda para ödeme yoluyla miras paylarında denkleştirme yapılır.
Miras paylaşım davası, mirasbırakanın yerleşim yeri Sulh Hukuk Mahkemesinde açılır. Dava zamanaşımına tabi değildir.
Mirastan Kim Ne Kadar Pay Alır?
Miras hukukunda zümre sistemi hakimdir. Buna göre mirasçılar 3 zümreye ayrılır ve tereke, bir zümre varken alt zümreye geçmez. Bu zümreler şu şekildedir:
Birinci Zümre: Mirasbırakanın Alt Soyu
İkinci Zümre: Mirasbırakanın Üst Soyu ve Onların Alt Soyu
Üçüncü Zümre: Mirasbırakanın Büyükanne ve Büyükbabası ile Onların Alt Soyu
Zümre içinde bulunan her bir mirasçının miras payı eşittir. Mirasbırakanın sağ kalan eşi her zümre ile mirasçı olur ve miras payları hangi zümre ile birlikte mirasçı olduğuna göre değişiklik gösterir.
TMK madde 499’a göre “Sağ kalan eş, birlikte bulunduğu zümreye göre mirasbırakana aşağıdaki oranlarda mirasçı olur:
- Mirasbırakanın altsoyu ile birlikte mirasçı olursa, mirasın dörtte biri,
- Mirasbırakanın ana ve baba zümresi ile birlikte mirasçı olursa, mirasın yarısı,
- Mirasbırakanın büyük ana ve büyük babaları ve onların çocukları ile birlikte mirasçı olursa, mirasın dörtte üçü, bunlar da yoksa mirasın tamamı eşe kalır.”
Örneğin mirasbırakanın 2 çocuğu ve bir eşi mirasçı olarak kalmışlarsa eşi terekenin ¼’ünü alacak geri kalan ¾ ise 2 çocuk arasında eşit olarak paylaştırılacaktır.
Miras paylaşımı, mirasçılar için önemli ve teknik bir işlemdir. Bundan dolayı miras hukukunda deneyimli avukatların öncülüğünde süreç devam etmelidir. Aksi takdirde hak kayıplarına sebep olabilmektedir. Bundan dolayı deneyimli Eskişehir miras avukatı avukatlarımız ile iletişime geçebilirsiniz.